Možda ste čuli da ga zovu srpski Mančester, a možda ste probali leskovački voz.
Zajedničko im je – grad Leskovac.
Leskovac, koji još zovu srpski Mančester, nalazi se u podnožju brda Hisar (341 m),u srcu prostrane i plodne leskovačke kotline, jedne od najvećih kotlina u Srbiji, koja leži u srednjem toku Južne Morave, između Niške na severu i Vranjske kotline na jugu. Kotlina je dugačka 50, a široka 45 kilometara i presecaju je rečni tokovi Južne Morave, Jablanice, Veternice i Puste reke, a kroz sam grad protiče Veternica.
Grad Leskovac zahvata površinu od 1.025 kilometara kvadratnih i na toj površini se nalazi 144 naselja. U tim naseljima, i samom gradu leskovačke opštine, prema poslednjim podacima, živi 162.000 stanovnika. Po broju naselja, leskovačka opština je najrazuđenija u Srbiji. Na svakom kvadratnom kilometru živi 158 stanovnika. Posle Niša, grad Leskovac — u kome živi 78.030 stanovnika prema popisu iz 2002. godine — najveći je na jugu Srbije.
Istorija
Leskovac je odmah nakon osvajanja, 1455. godine, postao deo Kruševačkog sandžaka. Tokom 15. i 16. veka, iako pod Turcima, Leskovac je bio velika varošica, privredni i trgovački centar, poznat po vašarima na kojima su dolazili ljudi iz svih krajeva Balkana. U letopisima iz 17. veka pominje se panađur koji je trajao petnaest dana. U periodu 1683—1689. godine Leskovac je bio zahvaćen austrijsko-turskim ratovima, a 1689. godine je austrijska vojska stigla do Leskovca i oslobodila ga. Brojni stanovnici grada stupili su u austrijsku vojsku, računajući na skori kraj njihovog ropstva. Međutim, kako se situacija u ratu preokrenula, veći deo stanovništva se, sa ljudima iz Makedonije, Metohije i drugih krajeva, bežeći ispred Turaka, zajedno sa Arsenijem III Čarnojevićem odselio i prešao Dunav i Savu.
Leskovački govor
Leskovac je poznat, kao i cela južna Srbija, po specifičnom leskovačkom govoru, inače taj govor je deo prizrensko-timočkog dijalekta. Govorni jezik leskovačkog kraja predstavlja arhaični oblik srpskog jezika formiranog posle jezičke reforme. Potvrđeno je postojanje relevantnih sličnosti leskovačkog govora i zvaničnog jezika despotovine za vreme Stefana Lazarevića, na kojem su pisani zakoni.Od tog perioda, govorni jezik ovog kraja u većoj meri je očuvao stare reči i stare jezičke oblike, mada nije u potpunosti ostao nepromenjen.Nakon propasti srpske despotovine, došli su uticaji sa juga i donekle sa istoka: iz vranjske i kumanovske oblasti, sa Ovčeg polja, iz centralne i zapadne Makedonije i iz Šopluka, koji zahvata široku zonu zapadne Bugarske. Leskovački govor je takođe poprimio znatan broj reči tokom osmanske vladavine. Karakterističan je i po tome, da u njemu ima samo tri, a ne sedam padeža.
Leskovački roštilj
Svakako jedna od stvari po kojoj je Leskovac međunarodno poznat jeste roštilj, a glavna manifestacija posvećena ovoj vrsti hrane jeste Leskovačka roštiljijada koja se tradicionalno održava u centru grada već 30 godina, svake poslednje nedelje u avgustu. Pored roštilja, Leskovac je poznat i po ajvaru, leskovačkom vozu, srpži, leskovačkoj mućkalici i drugim kulinarskim specijalitetima, od kojih su roštilj i ajvar proglašeni za brend Srbije. Uz Roštiljijadu, značajni događaji koji se organizuju u Leskovcu su Leskovački internacionalni filmski festival — LIFFE, Leskovački karneval i Leskovačko leto.
Turističke atrakcije
Kada je reč o prirodnim turističkim atrakcijama, Leskovac kao Srpsko petorečje i kao kotlina okružena planinama obiluje lokacijama koje imaju visok turistički potencijal. Pašina česma je poznato izletište koje se nalazi nadomak Leskovca, oko 11 kilometara od grada prema Bojniku, a pogodno je za sport, rekreaciju i lovni turizam. Nalazi se na oko 350 metara nadmorske visine i bogata je hrastovom šumom.
Značajna turistička atrakcija je i kanjon reke Vučjanke, udaljen 18 kilometara od Leskovca, gde se nalazi i hidroelektrana Vučje, podignuta 1903. godine. Kanjon je bogat virovima, vodopadima i slapovima, a posebnu pažnju ljudi u ovom kanjonu izazivaju brojni kameni lonci ili kazani. Oni su nastali zahvaljujući snažnom i brzom toku reke, koja je vremenom izdubila stene i napravila bunarasta udubljenja. Najkarakterističniji lonci su oni iznad hidrocentrale, koji nose naziv Đokini virovi. Vučjanka pogoduje razvoju kupališnog turizma, jer pripada I klasi vode u gornjem toku, a II klasi vode u donjem toku. Međutim, zbog toka u planinskom predelu, kupališna sezona ne traje dugo, te je pogodna za kupališne aktivnosti od sredine jula do početka septembra.
Izvor: Wikipedia, Foto: Shutterstock, Facebook/TO Leskovac
