Zaviri u prostorije gde se i danas čuvaju neobična oruđa, parni liftovi, refraktori, letilice i stari zapisi s ekspedicija vođenih nepresušnom ljudskom potrebom za razvojem i otkrivanjem novog.
Astronomska opservatorija u Beogradu
Opservatorija svedoči o našoj želji da dosegnemo zvezde i pronađemo nove svetove još od 1887. godine. u popularnoj zvezdarnici nalazi se Veliki refraktor – najveći teleskop na Balkanu.
Saradnici Opservatorije otkrili su 43 asteroida od kojih su 12 dobile ime. Služba dvojnih zvezda u okviru AOB-a od 1951. do danas otkrila je preko dvesta novih dvojnih i višestrukih zvezda. Početkom 1960-ih, otvoreni su paviljoni sa fundamentalnim astronomskim instrumentima, po kojima će opservatorija, u drugoj polovini 20. veka, biti poznata svetskoj stručnoj javnosti.
Krajem 20. veka naučna posmatranja otežavaju svetlosna „zagađenja“ kao posledica širenja gradskih naselja. Početkom 21. veka započeta je izgradnja nove Astronomske stanice na planini Vidojevici. U isto vreme, kompleks opservatorije zbog svojih neprocenjivih starih instrumenata i arhitektonskog značaja postepeno je počeo da se pretvara u muzej a radi se i na obnovi i restauraciji paviljona. AOB blisko sarađuje sa brojnim inostranim opservatorijama, kao i vodećim naučnim i visoko obrazovnim ustanovama u Srbiji. Kompleks opservatorije u Beogradu od 2001. godine je odlukom Vlade Srbije proglašen za spomenik kulture. Nalazi se ulici Volgina 7, u Beogradu, na Zvezdari.
Muzej vazduhoplovstva
Nemoj se iznenaditi ukoliko iznad glave ugledaš nemački Meseršmit, britanski Spitfajer ili„nevidljivi” američki bombarder najthok F-117, kao i FIAT G-50 i Oluj 11 – prvi naoružani avion korišćen u srpskoj vojsci u Prvom svetskom ratu.
Muzej jugoslovenskog vazduhoplovstva (sada: Muzej vazduhoplovstva — Beograd), jedan od vodećih muzeja ovog tipa u svetu, osnovan je 1957. godine, pri Komandi Ratnog vazduhoplovstva (RV i PVO). Od 1989. godine smešten je u modernoj zgradi, na beogradskom aerodromu. 2013, Vlada Srbije je zgradu Muzeja proglasila spomenikom kulture. Muzejske zbirke, uz koje se čuva bogata prateća dokumentacija i arhiva iz svih perioda i oblasti vazduhoplovne istorije, čine najreprezentativniju kolekciju domaćeg i stranog civilnog i vojnog vazduhoplovstva i predstavljaju značajan izvor za sveobuhvatno sagledavanje razvoja avijacije na našim prostorima od 1911. do danas.
Šarganska osmica
Jedinstvena pruga uskog koloseka u obliku osmice iz 1925. godine, koja saobraća od Mokre gore do Šargana, danas je turistička atrakcija i pokretan muzej železničkog saobraćaja.
Šarganska osmica je muzejsko-turistički kompleks pruga, u vlasništvu Muzeja železnice Srbije, od 600mm i 760mm, Mokre Gora – Šargan Vitasi, obnovljene deonice nekadašnje pruge Užice – Višegrad – Sarajevo, kojom saobraća muzejski voz „Nostalgija”, u letnjoj sezoni od aprila do oktobra i zimskoj od 25. decembra do 25. januara.
Muzej Stara livnica u Kragujevcu
Početak rada topolivnice 1853. godine najavio je industrijski preobražaj Srbije. U najstarijem objektu srpske industrije nalazi se Muzej Stara livnica s autentičnom zbirkom oružja i vojne opreme.
Muzej Stara livnica je smešten u objektu nekadašnje Topolivnice iz 1882. godine. To je najstariji sačuvani deo vojne fabrike i Vojno-zanatlijske škole, prve te vrste u Kneževini Srbiji. Osnovan je 1953. godine. Muzej se nalazi u sastavu fabrike Zastava oružje. Poseduje zbirke oružja i opreme, mašine i alata, arhivske građe, fotografija, likovnih predmeta i zbirku ordenja, pečata, pehara i medalja; zajedno oko 5800 predmeta.
Kanal i predvodnice Bezdan – Bečaj
Kanali i prevodnice građeni sredinom 20. veka predstavljaju vrhunske tehnološke domete svoga vremena. Prvi put u evropi izvedeno je podvodno betoniranje baš kod Bezdana, a prevodnica u Bečeju projektovana je u Ajfelovom studiju u Beču.
On se smatra pretečom Hidrosistema DTD, građen je između 1793. i 1801. godine po projektu braće Jožefa i Gabora Kiša. Dugačak 114 km, Veliki bački kanal je u svoje vreme predstavljao najveći vodoprivredni sistem u dunavskoj regiji i Jugoistočnoj Evropi.
Senjski rudnik
Rodno mesto srpske industrije, Senjski rudnik iz 1853. upotpunjen je Muzejom ugljarstva. Stari lift na parni pogon i danas je u funkciji.
Senjski Rudnik je naselje u Srbiji u opštini Despotovac u Pomoravskom okrugu. Udaljen je 20 kilometara od Despotovca i Ćuprije. U Senjskom Rudniku nalazi se istoimeni rudnik, najstariji aktivni rudnik mrkog uglja u Srbiji, kao i najstarije rudarsko naselje u Srbiji. U sklopu rudnika se nalazi i zgrada muzeja ugljarstva sa postavkom eksponata.
Izvor: TOS, Wikipedia, Foto: Shutterstock, Pixabay
