Hram svetog Save je najveći srpski pravoslavni hram, najveći pravoslavni hram na Balkanu i jedna od najvećih pravoslavnih crkava na svetu.
Podignut na Vračarskom brdu jedan je od najvećih pravoslavnih hramova na svetu. Prema predanju, podignut je na mestu gde su u vreme turske vladavine spaljene mošti Svetog Save, najznačajnijeg srpskog svetitelja, prvog arhiepiskopa i osnivača Srpske pravoslavne crkve, koji je živeo u 13. veku.
Ispred Hrama dominira spomenik Karađorđu, kao i zgrada Narodne biblioteke Srbije, najbogatije biblioteke na Balkanu. Velelepna fontana ispred Hrama daje ovom prostoru posebnu draž i omiljeno je mesto okupljanja Beograđana i posetilaca Beograda.
Hram svetog Save je najveći srpski pravoslavni hram, najveći pravoslavni hram na Balkanu i jedna od najvećih pravoslavnih crkava na svetu. On se nalazi u istočnom delu Svetosavskog trga, na opštini Vračar, u Beogradu. Podignut je na mestu za koje se smatra da je Sinan paša 1595. godine spalio mošti svetog Save, osnivača Srpske pravoslavne crkve. Izgradnja crkve je finansirana dobrovoljnim prilozima i ubiranjem novca putem doplatnih poštanskih maraka.. Ne daleko od hrama je parohijski dom, a tu će se nalaziti i predviđena zgrada patrijaršije. Ovaj spomen-hram predstavlja organski deo savremene živopisne siluete Beograda, čineći jedno od njegovih glavnih obeležja.
Hram se nalazi na kraju beogradske linije Kalemegdan – Trg Republike – Terazije – Beograđanka – hram svetog Save. Izgrađen je u srpsko-vizantijskom stilu, sa četiri zvonika visoka 44 m. Visina vrha kupole iznosi 70 m, dok je glavni pozlaćeni krst visok još 12 m, što vrhu hrama daje ukupnu visinu od 82 m, a nadmorsku visinu od 134 m (64 m iznad nivoa reke Save). Zbog toga ova crkva zauzima istaknuto mesto na beogradskom horizontu i vidljiva je sa svih prilaza gradu.
Hram zauzima površinu od 3.500 kvadratnih metara u prizemlju, uz dodatnih 1.500 m² na tri galerije na prvom nivou. Postoji još i galerija od 120 m² na drugom nivou, na kome se nalazi i spoljašnji vidikovac koji se prostire oko cele kupole. Hram se u pravcu istok-zapad proteže 91 m, a u pravcu sever-jug 81 m. Kupole su ukrašene sa osamnaest pozlaćenih krstova u tri veličine, dok se u zvonicima nalazi 49 zvona iz austrijske zvonolivnice Grassmayr.
Crkva može da primi 10.000 vernika, a na zapadnu horsku galeriju može da stane 800 horista. Ispod poda hrama je izgrađena riznica i kripta svetog Save, kao i grobna crkva svetog kneza Lazara, ukupne površine oko 1.800 m².
Hram je obložen belim mermerom i granitom, u čemu je sudelovao i slovenački Marmor Hotavlje. Živopisanje, koje tek prestoji, biće urađeno u tehnici mozaika. Predviđeno je da se u glavnoj kupoli nalazi ogroman mozaik Hrista Pantokratora.
Najveće postignuće je bilo podizanje centralne kupole teške 4.000 tona. Ona je bila napravljena na zemlji, a zatim je, zajedno sa pokrivačem od bakarnog lima i velikim pozlaćenim krstom visokim 12 metara i teškim 4 tone, podignuta i postavljena na zidove. Podizanje, koje je trajalo 40 dana, završeno je 26. juna 1989. godine.
Gradnja eksterijera je završena 2004. godine. Postavljena su zvona i prozori, a fasada je takođe završena. Radovi na unutrašnjoj dekoraciji tek su počeli.
Izvor: TOB, Wikipedia, Foto: Shutterstock, Pixabay
