Na teritoriji opštine Veliko Gradište nalazi se Ramska tvrđava, jedno od nekoliko najznačajnijih spomenika kulture Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Smederevo.
Na desnoj obali Dunava, na strmoj kamenoj litici, nalaze se zidine srednjevekovnog grada Rama. Tu se danas nalazi malo selo, nekada poznato kao varoš, koje je ime dobilo po istoimenoj tvrđavi oko koje se formiralo i naselje. U istoriografiji najpre se pamti Ramski distrikt, Ramski srez, Ramska knežina. Ima nagoveštaja da je na ovom prostoru bilo praistorijsko naselje (još iz doba Kelta).
Izvesno je da je u Ramu boravio zloglasni Hunski vođa Atila, poznatiji pod nadimkom Bič božiji.
Istorijski izvori govore da je današnja tvrđava delo Bajazita drugog. Letopisi su zabeležili da je Bajazit drugi (1430-1512) posle smrti Mehmed Paše, preuzeo vlast i obnovio Ram i Kuleč.
U Turskim izvorima ostao je detaljan opis grada Rama: “Ramska tvrđava ima oblik nepravilnog poligona sa četiri ugaone i centralnom Donžon kulom. Preko 30m dugi, debeli zidovi koji povezuju kule dobro su očuvani, dok je unutrašnjost tvrđave razorene za vreme Kočine krajine. Na masivnim zidnim platnima, uočljive su stražarske šetne staze. Kule su joj bile pokrivene šiljatim kupolama.”
Tvrđava je bila zidana za odbranu od hladnog i vatrenog oružja. Kule su snabdevene i danas vidljivim otvorima za topove, pa se može reći da je Ram pravo artiljerijsko utvrđenje. Tvrđava je bila opasana dubokim rovom i ulaz u nju je bio moguć preko pokretnog mosta.
Austrijski grof baron Loprešti „Heroj od Rama“
Prema izvorima Ram je razoren 1788.g. zanimljivo je znati da je ove godine, braneći Ramsku tvrđavu od Turaka, u njoj, poginuo i austrijski grof baron Loprešti. Sa 23 druga ovaj carski poručnik „Heroj od Rama“ nije se uplašio ni kada je na njega krenulo 1000 Turaka.
Uspešno im je odolevao celi dan, ali je na kraju ipak savladan. Kada mu je pred veče stigla pomoć, bilo je prekasno. Našli su njegove drugove i njega gotovo unakažene. Loprešti je sahranjen pored tvrđave, da bi 1878.g. bio premešten i sahranjen na drugoj obali Dunava u Staroj palanci.
Legenda o haremu
Jedna legenda kaže da je na tvrđavi živeo sultan koji je na Adi Čibukliji imao svoj harem u koji su dovođene najlepše devojke ovog kraja. On je sa Pašom i istaknutim vojskovođama često išao na ostrvo na „Čibuk“ (turcizam – duvanjenje). Poznati hajduk Milenko Stojković, koji je rodom iz obližnjeg sela Kličevca, jedne noći upao je na Čibukliju i oslobodio sve devojke, koje su se nakon oslobođenja priključile Milenkovom hajdučkom odredu i postale najlepša, ali ubistvena hajdučka trupa na ovom delu Dunava.
Turski putopisci Evlija Ćelebija, Hadži Kalfa i dr. daju dosta podataka o Ramu i njegovoj posadi. Izvesno je da je ovde u više navrata boravio i sam Bajazit.
U blizini tvrđave nalazi se karavan saraj iz 15.veka. Postojanje karavan saraja i obližnjeg hamama pokazuje nam da tvrđava nije bila važna samo u ratnom periodu već je u mirnim vremenima štitila trgovce koji su imali gde da prenoće i da se odmore na svom putu. Možemo reći da je ovo prvi turistički objekat u našem kraju. U okviru karavan saraja podignuta je Pravoslavna crkva posvećena Svetom Arhangelu Mihailu.
Tvrđava danas
Tvrđava u Ramu nakon dvogodišnje obnove otvorila je svoje kapije u avgustu 2019.godine, a za prvih 6 meseci novog života tvrđave, ova lepotica imala je čak 7.000 posetioca.
Ovo kulturno dobro ima višestruki značaj za očuvanje istorijske niti i kulturnog identiteta našeg društva. Tvrdjava je za posetioce otvorena svakog dana od 10 do 19h, a koji još dodatni sadržaji su u ponudi možete pogledati ovde.
Izovr: ramskatvrdjava.rs, TO Veliko Gradište, Foto: ramskatvrdjava.rs, TO Veliko Gradište
1 komentar